Trùng tu cả những thứ không đổ vỡ
MINH TỰ
NVTPHCM- Trùng tu là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Thái Bá Lợi, ra đời trên bối cảnh Tết Mậu Thân tại Huế, cụ thể là thành nội – nơi giao tranh ác liệt nhất của trận chiến này.
Một trận chiến ác liệt đến mức gây chấn động dữ dội cả thế giới – theo nhận định của các sử gia Mỹ – được tái hiện trong một cuốn tiểu thuyết chỉ dày chưa đến 200 trang, mà tác giả là một người lính tham gia trong chính trận chiến đó.
Người lính đó đã chứng kiến sự đổ nát tan hoang của kinh thành Huế, của Ngọ Môn, của Thế Miếu – di sản quý giá mà sau đó đã trở thành di sản của nhân loại.
Và một người lính cũng từng đứng trước đống đổ nát của hoàng thành Huế trong trận chiến đó, không biết có phải là sự sắp xếp của định mệnh hay không, nhưng đã trở thành chuyên gia bảo tồn di tích, trở lại trùng tu cho quần thể di tích đổ nát đó. Suốt cả cuốn tiểu thuyết là một cuộc đối thoại của hai người lính đó, được nhà văn đặt tên là “tôi” và “nó”.
Một cuộc đối thoại giữa hai người lính cùng chiến tuyến, giữa chiến tranh và hòa bình, giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức đầy ám ảnh day dứt và nguy cơ quên lãng như thể chưa từng có gì xảy ra.
Vậy thì với cuốn tiểu thuyết này, Thái Bá Lợi trùng tu cái gì? Câu hỏi này được nhà thơ Thanh Thảo – cũng là một người lính của cuộc chiến tranh này – đặt ra tại cuộc ra mắt sách (tái bản lần 4) hôm 15.1 và tạo nên một cuộc thảo luận thú vị.
Thanh Thảo cho rằng Thái Bá Lợi trùng tu ký ức của cuộc chiến khốc liệt đã trở nên nhập nhòa “đâu đó trong cái khoảng nhớ quên đầy day dứt”.
Còn câu trả lời của nhà văn Thái Bá Lợi? Người lính của trung đoàn 3 trực thuộc Bộ Quốc phòng bấy giờ, vào thành nội Huế khi quân giải phóng đã làm chủ thành phố Huế 5 ngày, cho hay đó là cuộc trùng tu “những điều năm tháng đi qua để lại, những con người bước từ trong đó ra, kể cả nó và tôi”.
Vâng, cả những thứ không đổ vỡ cũng cần phải trùng tu, không chỉ trong quá khứ, mà cả trong tương lai. Một công việc mà như lời của nhân vật chuyên gia trùng tu di tích trong tiểu thuyết rằng: “Nghìn năm sau con người vẫn cần đến nó”.
