Cuộc Duy Tân Minh Trị là một cuộc cải cách lớn tại đất nước Nhật Bản vào thời điểm giữa thế kỷ XIX mang lại rất nhiều những tác động tích cực đối với xã hội trong nước và các nước Châu Á trong thời điểm lúc bấy giờ. Ý nghĩa của cuộc Duy Tân như thế nào, mời bạn đón đọc!
Hoàn cảnh diễn ra cuộc Duy Tân Minh Trị
Giữa thế kỷ XIX, trước sự xâm nhập của thực dân Châu Âu, chế độ phong kiến của Nhật Bản bế tắc về mọi mặt, khủng hoảng diễn ra trong khắp các lĩnh vực của quốc gia này, từ kinh tế tài chính tới xã hội, chính trị. Dường như lúc này, Nhật Bản không còn năng lực để chống lại sự đàn áp của thực dân!
Theo số liệu thống kê, từ năm 1790 – 1840, nông nghiệp Nhật Bản đã có tới 22 lần mất mùa, khủng hoảng lương thực vô cùng trầm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của người dân.
Sự phát triển của công thương hiệp phát sinh ra các giai cấp mới như: thương nhân Open, thương nhân ở Osaka, Daimyo Tây Nam kinh doanh liên tục với quốc tế.
Trong xã hội cũng phát sinh thêm những mâu thuẫn giai cấp giữa ShoGun và Daimyo địa chủ miền Bắc. Nông dân chiếm tới 80% tổng dân số nhưng lại là tầng lớp thấp kém, bị chèn ép bởi các tầng lớp địa chủ nên đời sống khó khăn, mâu thuẫn xã hội bị đẩy lên cao trào.
Đó chính là những biểu hiện cho thấy chế độ phong kiến của Nhật Bản đã lỗi thời, suy yếu, đã đến lúc cần thay đổi bằng một cú nhảy đột phá để phát triển hoặc sẽ mãi chìm trong nô lệ của phương Tây.
Cuộc cải cách diễn ra ở khắp các lĩnh vực của đời sống, bao gồm:
- Kinh tế: Xóa bỏ đặc quyền ruộng đất, thống nhất tiền tệ, khuyến khích quyền tự do buôn bán, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, lợi dụng có hải cảng lớn để phát triển thương nghiệp. Từ đó, giúp phát triển kinh tế quốc gia, giảm thiểu tình trạng nghèo đói do mất mùa.
- Xã hội: Duy trì chế độ đẳng cấp với quyền binh. Tuy nhiên, nông dân vẫn bị áp bức một cổ hai tròng là quý tộc và các thương nhân, mâu thuẫn giai cấp vẫn chưa được xóa bỏ hoàn toàn.
- Chính trị: Đưa quý tộc và giai cấp tư sản lên nắm chính quyền. Xóa bỏ chế độ nông nô và quyền lực của đại danh. Đồng thời, ban hành hiến pháp về quyền bình đẳng giữa con người với con người. .
- Đối ngoại: Chấp thuận mở hai cửa biển Shimoda và Hakodate cho tàu thuyền nước Mỹ vào buôn bán.
- Quân sự: Huấn luyện quân đội theo kiểu phương Tây, thay vì duy trì chế độ trưng binh thì thiết lập chế độ nghĩa vụ quân sự để người dân phải tham gia quân đội là một trách nhiệm, nghĩa vụ của bản thân chứ không phải bị ép buộc. Đồng thời, phát triển ngành công nghiệp đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí, đạn dược để phục vụ quân đội, nâng cao sức mạnh phòng bị.
- Giáo dục: Ban hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng khoa học – kỹ thuật trong chương trình giảng dạy, cử học sinh giỏi tới phương Tây để học tập.
Tuy nhiên, cuộc cải cách này là không triệt để bởi nó chỉ giải quyết được một phần khó khăn của người dân, người lao động lương chỉ đủ tiền cơm gạo, giai cấp công nhân vẫn bị bóc lột nghiêm trọng dẫn đến sự đấu tranh của giai cấp công nhân. Đồng thời, sau khi phát triển, Nhật Bản lại đi theo con đường chủ nghĩa đế quốc để chiếm lại các nước yếu kém hơn mình như Triều Tiên, Trung Quốc, Đài Loan.
Ý nghĩa của cuộc Duy Tân Minh Trị
Trong lúc đất nước Nhật Bản bị Mạc phủ làm cho suy yếu, nguy cơ bị đô hộ bởi các nước phương Tây, bị ép buộc ký kết các hiệp ước không có lợi, bất công.
Nhận thấy tình trạng này, Nhật Bản đã có thể giữ được độc lập và chủ quyền dân tộc, phát triển kinh tế, giáo dục quốc gia, các lĩnh vực khác cũng được cải thiện mở đường cho sự phát triển đi lên của chủ nghĩa tư bản – chủ nghĩa đưa Nhật Bản trở thành cường quốc về sau này.
Không chỉ có những tác động tích cực trong nội bộ quốc gia Nhật Bản mà cuộc Duy Tân Minh Trị còn có sự lan tỏa nhất định đối với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở một số nước Châu Á, hình thành con đường cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản.
Tính chất của cuộc Duy Tân Minh Trị
Tính chất của cuộc Duy Tân Minh Trị chính là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để, hành trình quá độ từ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản của đất nước Nhật Bản.
Đồng thời, cuộc cải cách này cũng mở đường cho chủ nghĩa tư bản tăng trưởng trong hoàn cảnh đặc biệt.
Đây là cuộc cách mạng nhằm mục đích đưa Nhật Bản tiến lên con đường phát triển mới, là bàn đạp cho Nhật thoát khỏi sự nô lệ của phương Tây.
Sau cuộc cải cách Duy Tân Minh Trị, bộ mặt của đất nước Nhật Bản đã thay đổi rất nhiều, trong đó:
- Chế độ độc quyền ruộng đất đã được xóa bỏ, người dân có quyền tư hữu ruộng đất, phát triển nông nghiệp.
- Giúp đất nước thoát khỏi sự đô hộ của các nước phương Tây.
- Đời sống nhân dân cũng từ đó mà được ổn định, giảm tình trạng mâu thuẫn trong xã hội, giảm đói nghèo.
- Nhật Bản quá độ từ phong kiến lên chủ nghĩa tư bản – sự phát triển tất yếu để các quốc gia có thể đi lên.
Qua đây, chúng ta có thể thấy rõ, cuộc cải cách Duy Tân Minh Trị là một cuộc cải cách thành công giúp Nhật Bản vươn lên trở thành nước tư bản công nghiệp, thoát khỏi cảnh trở thành thuộc địa của phương Tây. Đây cũng chính là quốc gia Châu Á đầu tiên thoát khỏi ảnh hưởng của đế quốc phương Tây, tạo động lực và mở con đường cứu nước cho các quốc gia Châu Á khác, trong đó có Việt Nam.
Hy vọng những thông tin chia sẻ về ý nghĩa của cuộc Duy Tân Minh Trị đã giúp bạn tìm kiếm được kiến thức hữu ích cho việc học tập của mình. Trong thời gian tới, nhavantphcm.com.vn sẽ cố gắng tạo ra nhiều nội dung ý nghĩa hơn gửi đến tất cả bạn đọc. Chúc bạn học tập tốt!
